ศูนย์การเรียนชุมชนวิถีไทได้กำหนดกลุ่มประสบการณ์การเรียนรู้ เพื่อให้ผู้เรียนได้เรียนรู้บรรลุเป้าหมายที่กำหนดไว้ ดังนี้ คือ
1. กลุ่มประสบการณ์การเรียนรู้ภายใน/จิตวิญญาณ
วัตถุประสงค์การเรียนรู้
การเรียนรู้ให้เข้าถึงการตระหนักรู้ การตื่นรู้ ให้เท่าทันภาวะอารมณ์ของตัวเอง เพื่อเปลี่ยนแปลงตัวเองให้ไปสู่ผู้ที่ปราศจากทัศนคติด้านลบ การกล่าวหา การมีจิตใจที่เมตตา มีศีลธรรมคุณธรรม มีจิตใจ บริสุทธิ์ปราศจากความรุนแรง ความเกลียดชัง อคติ ความโกรธแค้น เหยียดหยามและปราศจากการแบ่งแยก เป็นผู้ที่มีความเข้าอกเข้าใจผู้อื่น สร้างความตั้งใจเพื่อพัฒนาจิตใจให้สูงยิ่งๆ ขึ้นไป สู่การเปลี่ยนแปลงสังคมในประเด็นปัญหา เศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรม การเมือง สิ่งแวดล้อม การศึกษา สุขภาพ และจิตวิญญาณ เพื่อให้เกิดการมีส่วนร่วม การหลอมรวม และความเป็นเอกภาพ
เนื้อหาการเรียนรู้
- สิ่งที่เกินความจำเป็น
- การยอมรับผู้อื่น
- เท่าทันอารมณ์ ความโกรธ ความอยาก ความเกลียดชัง
- เชื่อมโยงกับสรรพสิ่ง และคุณค่าให้สิ่งต่างๆ
กระบวนการเรียนรู้
- เรียนรู้ร่วมกับกลุ่มสาระประสบการณ์การเรียนรู้อื่นๆ
- สภาชุมชนวิถีไทที่มีในวันที่ 10 ของทุกเดือน
- จัดกิจกรรมเฉพาะ เช่น การเดินธรรมยาตรา
- วงถอดสรุปบทเรียน
การประเมิน
- ประเมินตัวเอง
- ค่ายถอดสถาวะภายใจ/กระบวนกร/แผนที่ชีวิต/ไทม์ไลน์
2. กลุ่มประสบการณ์การเรียนรู้สุขภาพ
วัตถุประสงค์การเรียนรู้
สร้างการเรียนรู้เพื่อที่สามารถดูแลจัดการและแก้ปัญหาสุขภาพให้กับตัวเองได้ เป็นผู้ที่มีร่างกายแข็งแรงปราศจากโรคภัย และมีสุขภาพทางใจที่เข้มแข็ง สามารถพึ่งตัวเองได้จนเป็นที่พึ่งของผู้อื่น
เนื้อหาการเรียนรู้
- สมดุลร้อนเย็น
- ธรรมชาติบำบัด
- โยคะกดจุด
- บันไดสุขภาพ
- สมุนไพร
- ออกกำลังกายออกกำลังใจ/การเดิน
- การแพทย์องค์รวม
กระบวนการเรียนรู้
- ค่ายสุขภาพพึ่งตน, ค่ายสุขภาพธรรมชาติบำบัด
- การนำไปใช้ในชีวิตประจำวัน(การปฏิบัติจริง)
- การเยียวยาผู้อื่น
- วงแลกเปลี่ยน แบ่งปัน
การประเมิน
- มีพฤติกรรมการบริโภคอาหารที่มีประโยชน์
- การปฏิบัติในชีวิตประจำวัน
- ปฏิทินสุขภาพ
- งานเขียน
- สุขภาพในชีวิตประจำวัน
3. กลุ่มประสบการณ์การเรียนรู้สัมพันธภาพทางสังคม
วัตถุประสงค์การเรียนรู้
กระบวนการจัดการเรียนรู้เพื่อสร้างสังคมโลกใหม่ โลกที่ปราศจากความเกลียดชัง แตกแยก ขัดแย้ง เหลื่อมล้ำครอบงำ ไปสู่ความเป็นหนึ่งเดียวเท่าเทียม บริสุทธิ์
เนื้อหาในการเรียนรู้
นิเวศเศรษฐศาสตร์, ธรรมนูญลุ่มน้ำการอยู่ร่วมกับระบบนิเวศทะเลสาบสงขลาอย่างยืน, ฟื้นฟู ภูมินิเวศ, วิถีชีวิต วัฒนธรรมที่แตกต่างหลากหลาย, ความแตกต่างของประชาคมอาเซี่ยน, ลัทธิมนุษยชน วัฒนธรรมแห่งการใช้ รูปแบบการศึกษที่หลากหลาย, การเกื้อหนุนกันและกัน วัฒนธรรมต่างๆ ในสังคมโลก ศาสนาต่างๆ ในโลกนี้ เรียนรู้และสร้างประชาธิปไตยที่แท้จริงท่ามกลางความเป็นพหุวัฒนธรรม
กระบวนการจัดการเรียนรู้
- เข้าร่วมเวทีต่างๆ สมัชชาลุ่มน้ำ สมัชชาอาเชียน งานวันวิชาการ/วันเด็ก/วันพ่อ/วันแม่ สมัชชาการศึกษา เวทีประจำปีดาหลา สมัชชานานาศาสนา
- เข้าไปมีส่วนร่วมในการการประชุม จัดสัมมนา จัดงานสมัชชาต่างๆ
- การถอดสรุปบทเรียน
- งานเขียน
การประเมิน
- การถอดสรุปบทเรียน
- งานเขียน
4. กลุ่มประสบการณ์การเรียนรู้ภาษาและวัฒนธรรม
วัตถุประสงค์การเรียนรู้
ภาษาไม่ได้เกิดขึ้นมาโดดๆ แต่เกิดขึ้นมาจากวัฒนธรรม ที่มีมาก่อน ฉะนั้น การเรียนรู้เพื่อจะให้เข้าใจภาษา จึงต้องเข้าใจวัฒนธรรมแห่งภาษา พร้อมทั้งการรู้จักวัฒนธรรมและภาษาที่หลากหลายสามารถที่จะสื่อสารกับพี่น้องชาติพันธ์อื่นๆ ได้และเคารพในวัฒนธรรมที่หลากหลายของพี่น้องร่วมโลก
เนื้อหา
:ประเพณีท้องถิ่นและของชาติ
- สงกรานต์
- สารทเดือนสิบ
- งานชักพระ
:ศิลปะพื้นบ้าน
- หนังตะลุง
- มโนห์รา
- เพลงบอก
- บทเพลง
:วัฒนธรรมจากอาสาสมัครต่างชาติ
- วัฒนธรรมจากชาติต่างๆ
:เรียนรู้ภาษา
- ภาษาไทย
- ภาษาพื้นถิ่น
- ภาษาอังกฤษ
- ภาษาอื่นๆ ตามแต่สนใจ
- การพูด การฟัง การอ่าน การเขียน
กระบวนการเรียนรู้
- ร่วมกิจกรรมต่างๆ ตามประเพณี
- เรียนรู้กับผู้เชี่ยวชาญในเรื่องที่สนใจ
- ค่ายอาสาสมัครต่างชาติ
- ใช้ชีวิตร่วมกับอาสาสมัครต่างชาติ
- การเขียนบันทึก
- วงสนทนา
การประเมิน
- ผลงานในการร่วมแต่ละประเพณี
- ผลงานเขียน
- การถอดสรุปบทเรียน
- ความสามารถในการสื่อสารด้าน ภาษา ฟัง พูด อ่าน เขียน
5. กลุ่มประสบการณ์การเรียนรู้ประวัติศาสตร์
วัตถุประสงค์การเรียนรู้
การรู้จักตัวเองการเข้าใจประวัติศาสตร์ของตัวเองเป็นรากฐานสำคัญของชีวิตมนุษย์และการรู้จักโลกเรียนรู้โลก เข้าใจโลก เป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้อยู่ร่วมกันอย่างสันติ อยู่ร่วมกันเป็นหนึ่งเดียวกัน
เนื้อหา
- ประวัติศาสตร์ครอบครัว
- ประวัติศาสตร์ชุมชน
- ประวัติศาสตร์เมือง
- ประวัติศาสตร์ชาติ
- ประวัติศาสตร์โลก
กระบวนการเรียนรู้
- เรียนรู้จากวิถีการปฏิบัติ
- เรียนรู้กับผู้เชี่ยวชาญ
- งานเขียน การเขียนบันทึก เขียนบทความ เขียนสรุป เขียนเรื่องราว
- การเรียนรู้ผ่านวงจรสนทนา
- เรียนรู้ผ่านแหล่งเรียนรู้
- เรียนรู้จากเอกสาร อินเตอร์เน็ต
การประเมิน
- การรู้จักตัวเอง
- การเข้าใจชุมชนเข้าใจโลก
- งานเขียน
- เวทีถอดบทเรียน
6. กลุ่มประสบการณ์การเรียนรู้สัมมาชีพและเศรษฐกิจชุมชน
วัตถุประสงค์การเรียนรู้
เพื่อสร้างเศรษฐกิจชุมชนที่เสมอภาคบนพื้นฐานของการทำงานที่รักและมีความสุข เข้าถึงอย่างเท่าเทียม ไม่ทำลายระบบนิเวศน์ และธรรมชาติ ดำเนินชีวิตอยู่บนพื้นฐานและการปลดปล่อยตัวเองจากความเป็นทาสของเงินตรา
เนื้อหาการเรียนรู้
1.วิสาหกิจชุมชน
- ตลาดนัดสุขภาพวิถีไท
- ตลาดวิถีไท
2.การทำนาไร้สารพิษ
การปลูก
การคัดเลือกเมล็ดพันธุ์, การทำพิธีแรกนาขวัญ, การทำพิธีขอ/ฝากเจ้าที่, การหว่าน, การไถ, การดูแลวัชพืช, การดูแลจากสัตว์, พิธีรับท้องข้าว
การเก็บเกี่ยว
การทิ่มข้าวเหม้า, การรวบขวัญข้าว, การเก็บ, การมัดเรียง, การดับลอม, การทำพิธีขวัญข้าวบนลอม
การทำขวัญ
การนวดข้าว, การเตรียมข้าวไว้สี, การสีข้าว,
3. การทำไร่ไร้สารพิษ
- การปลูกพริก
- การปลูกแตงโม
- การปลูกถั่ว
- การปลูกผัก
- การปลูกมะเขือ
4. การทำสวนไร้สารพิษ
- สวนยาง
- สวนปาล์ม
- สวนผลไม้
- สวนผลไม้
- สวนป่า
กระบวนการเรียนรู้
- เรียนรู้ผ่านการปฏิบัติจริง
- เรียนรู้จากผู้รู้
- การตั้งวงสนทา
- เวทีเสวนาต่างๆ
การประเมิน
- งานเขียน
- ผลผลิต
- รายได้
- การถอดสรุปบทเรียนผ่านประสบการณ์
7. กลุ่มประสบการณ์การเรียนรู้นิเวศวัฒนธรรม
วัตถุประสงค์การเรียนรู้
เพื่อสร้างชุมชนที่สอดรับกันระบบนิเวศวิถีชีวิตความเป็นอยู่ในแต่ละพื้นที่ แต่ละท้องที่ เป็นหนึ่งเดียวกันระบบภูมิปัญญาในแต่ภูมิประเทศ มีชีวิตความเป็นอยู่ไม่ทำลายธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
เนื้อหาการเรียนรู้
- ระบบนิเวศน์และวิถีชีวิตในระบบนิเวศเขา ระบบนิเวศป่า, ป่าพรุ ระบบนิเวศในท้องนา ระบบนิเวศทะเล
- การฟื้นฟูวิถีน้ำ, ฝายมีชีวิต
- การเก็บเมล็ดพันธุ์พืช, การขยายพันธุ์พืช และการพื้นฟูเมล็ดพันธุ์ดั้งเดิม
กระบวนการจัดการเรียนรู้
- การทำฝายมีชีวิต
- เวทีเสวนาต่างๆ
- การทำนา
- การร่วมและการจัดการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ
- เครือข่าย/ชาวนา/ประมง/
- ถอดสรุปบทความ
- การแบ่งปันร่วมกันสมัชชาลุ่มน้ำทะเลสงขลา
การประเมิน
- ถอดสรุปบทเรียนผ่านประสบการณ์
- ชิ้นงาน
- การเติบโตภายสำนักรักป่า/น้ำ/ผืนดิน/ทะเล
- การเติบโตของเครือข่าย
- การใช้ประโยชน์จากทรัพยากรดิน น้ำป่า อย่างรู้คุณค่า
ที่มา: คู่มือแผนการจัดการศึกษาขั้นพื้นฐาน โดยองค์กรชุมชนในศูนย์การเรียนรู้ศูนย์การเรียนรู้ชุมชนวิถีไท
กลุ่มส่งเสริมการจัดการศึกษา สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา นครศรีธรรมราช เขต 3